Het is een grote reden van zorg in het voortgezet onderwijs: verzuim van leerlingen. Om jongeren weer met plezier naar school te laten gaan, is daarom in 2017 het project Verzuimcoaches in het leven geroepen. Hoe verloopt zo’n traject met een leerling? En welke mogelijkheden zijn er om zo preventief mogelijk om te gaan met verzuim? Verzuimcoaches Brigitte Helling en Saskia Frickel van Scala Onderwijsadvies vertellen over het belang van een huisbezoek en de samenwerking met de school.
“Toen SWV De Verbinding en Scala Onderwijsadvies begonnen met dit project, het heette eerst het Thuiszittersproject, werd ons al snel duidelijk hoeveel scholen met hun handen in het haar zaten en het contact kwijtraakten met de jongeren die niet naar school gingen. Wij beginnen altijd met een huisbezoek en dat bleek een effectieve zet. Want op het moment dat een leerling niet meer naar school komt, is het heel moeilijk om hem of haar te helpen. Zo’n huisbezoek is daarom enorm prettig en succesvol.”
“Wat we willen, is natuurlijk dat leerlingen op een zo preventief mogelijk moment aangemeld worden. Hoe eerder, hoe beter. En dat gebeurt al steeds vaker. We kunnen daarom ook niet zeggen dat het verzuimprobleem is vergroot – nee, de bewustwording is vergroot. Er zijn meer aanmeldingen, bij preventieve aanmeldingen is het aantal interventies vaak korter.”
"Wat we willen, is natuurlijk dat leerlingen op een zo preventief mogelijk moment aangemeld worden"
"Als een leerling weet dat er samenwerking is, voelt hij dat er naar hem geluisterd wordt"
Verzuimcoaches zijn betrokken tot iedereen tevreden is
“We worden ingeschakeld op het moment dat er zorgen zijn over de aan- of afwezigheid van een jongere. Dat gebeurt als iemand het idee heeft dat er toch iets anders speelt dan ‘ik heb even geen zin om naar school te gaan’. We verwachten dan van scholen dat ze zelf iets hebben gedaan, voordat ze ons inschakelen. Daarom hebben we een checklist die scholen moeten invullen bij het onderwijsloket, waarbij ze onder andere aangeven wat zij qua zorg hebben ingezet. Als een school twijfelt of zorgen heeft, staan wij ook open voor consultatie. Dan kunnen ze ons dus bellen om te overleggen over een leerling.”
“Na aanmelding neemt één van onze coaches contact op met de school en de ouders, en plannen we een huisbezoek. Dan maken we kennis en deelt een leerling zijn of haar verhaal. Vanaf dat moment wordt het maatwerk. Het kan zijn dat er een conflict speelt waar de school niet van op de hoogte was. Het kan ook zijn dat een leerling het lastig vindt om naar school te gaan. Als eenmaal duidelijk is wat er speelt, bepalen we wat we gaan doen. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met alle betrokkenen. Dat is heel belangrijk. Als een leerling weet dat er samenwerking is, voelt hij dat er geluisterd wordt. Wij blijven betrokken tot iedereen tevreden is over waar de leerling staat. We laten de leerling niet in één keer los, maar bouwen het contact langzaam af en houden contact op afstand.”
Meer beweging bij scholen
“We hebben enorm veel voorbeelden van trajecten die goed zijn afgerond. Dat betekent overigens niet per se dat een leerling weer 100% naar school gaat, het kan ook zijn dat hij of zij met 80% schoolgang het diploma heeft gehaald. Zo heb ik [Saskia Frickel, red.] bijvoorbeeld een leerling begeleid in 3-mavo die bijna niet meer naar school ging. Al vrij snel werd duidelijk dat hij gediagnosticeerd was met een vorm van autisme, maar dat wilde hij niet delen op school. Hij reageerde daar altijd heel eerlijk, maar de school ervoer dat als brutaliteit. Die jongen raakte daardoor van streek en wilde niet meer naar school. Ik heb toen met hem afgesproken om toch met zijn school te delen dat hij autisme heeft. Daar hebben ze vervolgens een handvat geschreven voor de docenten, zodat iedereen wist wat het best werkte voor de leerling. We spraken ook af dat hij even niet bevraagd zou worden in de klas en dat hij tijdelijk geen huiswerk hoefde te maken. Vorig jaar is hij met een diploma van school gegaan. Dit is een heel goed voorbeeld van hoe belangrijk de samenwerking is met een school.”
“Wij willen onszelf als verzuimcoaches blijven ontwikkelen. Zo hebben we ook scholing gehad in het thema angst en zijn we altijd bezig met professionalisering. Ons doel is om jongeren die uit dreigen te vallen te helpen om toch weer een manier te vinden om het leven bij de kladden te grijpen. Dat is het belangrijkst voor ons. Ook zouden we graag zien dat scholen meer preventief aanmelden. Het gaat om bewustwording. Als een school ziet hoe vruchtbaar onze aanpak kan zijn, kunnen we beter gezamenlijk optrekken en een leerling eerder helpen. Als je goed wilt signaleren, moet de samenwerking tussen ons en een school goed zijn. Dat kunnen we niet vaak genoeg benadrukken.”
Preventie van verzuim is het maandthema van project In Verbinding. Dit is het eerste artikel in de serie. Wil je alle artikelen lezen? Ze zijn te vinden op de overzichtspagina van In Verbinding.